ที่มา: กรมควบคุมมลพิษ

ประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาขยะอาหารที่ซับซ้อนและเกี่ยวข้องกับหลายภาคส่วนของสังคม ข้อมูลในปี 2567 ชี้ให้เห็นว่าขยะอาหารคิดเป็น 37% ของขยะมูลฝอยทั้งหมดในประเทศ ซึ่งสะท้อนถึงปัญหาการจัดการขยะอาหารที่ยังไม่ได้รับการพัฒนาอย่างเต็มที่ การขาดการแยกขยะตั้งแต่ต้นทางทำให้เกิดปัญหามากมาย เช่น กลิ่นเหม็น การเพิ่มจำนวนสัตว์รบกวน และการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ส่งผลกระทบต่อสภาพภูมิอากาศ การจัดการขยะอาหารจึงกลายเป็นประเด็นสำคัญที่ต้องดำเนินการอย่างเร่งด่วน

ประเทศไทยผลิตขยะอาหารประมาณ 10.24 ล้านตันต่อปี คิดเป็น 155 กิโลกรัมต่อคนต่อปี พบว่าประมาณ 39.5% ของขยะอาหารเป็นส่วนที่ยังสามารถบริโภคได้ เช่น เศษอาหารที่ถูกทิ้งโดยไม่จำเป็น หรืออาหารที่เหลือจากการบริโภค ขณะที่ 60.5% เป็นส่วนที่ไม่สามารถบริโภคได้ เช่น เปลือกผลไม้ ก้างปลา กระดูก การขาดการคัดแยกและจัดการขยะอาหารอย่างเหมาะสมตั้งแต่ต้นทางทำให้ขยะเหล่านี้ถูกทิ้งรวมกับขยะทั่วไป ส่งผลให้สูญเสียโอกาสในการนำไปใช้ประโยชน์ ปัญหาการจัดการขยะอาหารในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พบว่า

1. ไม่มีแนวปฏิบัติสำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอย่างชัดเจน ในการลดขยะอาหาร การจัดการอาหารส่วนเกิน และการนำขยะอาหารไปใช้ประโยชน์
2. ขาดศูนย์ความรู้กลางด้านการจัดการขยะอาหาร (Food Waste Knowledge Hub) เพื่อให้
   องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นค้นคว้าหาข้อมูลสำหรับจัดการขยะอาหาร 
3. ขาดแหล่งรองรับอาหารส่วนเกิน ทั้งด้านองค์กรที่รับบริจาคและข้อมูลการนำขยะอาหารไปใช้ประโยชน์ในพื้นที่
4. ไม่มีการกำหนดให้ประชาชนคัดแยกขยะอาหาร เนื่องจากขาดแหล่งนำขยะที่คัดแยกไปใช้
5. เทคโนโลยีจัดการขยะยังมีต้นทุนสูง เช่น เครื่องหมักปุ๋ยอัตโนมัติ ยังมีราคาแพง ทำให้ประชาชน โรงอาหาร และสถานประกอบการต้องพึ่งพาการเก็บขนโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

ดังนั้นเพื่อให้การจัดการขยะอาหารมีแนวทางในการดำเนินงานที่เหมาะสม จึงควรมุ่งเน้นการลดปริมาณขยะตั้งแต่ต้นทาง และการนำขยะที่เกิดขึ้นไปใช้ประโยชน์ให้คุ้มค่า เพื่อลดปริมาณขยะที่ต้องกำจัดให้น้อยที่สุด โดยมีลำดับในการลดขยะอาหาร คือ

1. การป้องกันและลดการเกิดขยะอาหารจากแหล่งกำเนิดหรือตั้งแต่ต้นทาง (Food Waste Prevention and Reduction) เช่น การวางแผนการซื้ออาหารให้พอดีกับความต้องการ การใช้วัตถุดิบเหลือใช้ในการสร้างสรรค์เมนูใหม่ การบริจาคอาหารส่วนเกิน 
2. การนำขยะอาหารไปใช้ประโยชน์ โดยการเลี้ยงสัตว์ หมักปุ๋ย ผลิตน้ำหมักชีวภาพ และแปรรูปเป็นพลังงาน เช่น ก๊าซชีวภาพ เพื่อใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม 
3. การกำจัดขยะที่เหลือโดยการฝังกลบ/การเผา (Landfill/Incineration)  อย่างไรก็ตามควรเน้นลดปริมาณขยะที่ต้องกำจัดให้น้อยที่สุด